सध्या तरुणांच्या मनात एकाच शब्दाची हवा आहे! चलती आहे! सैराट!!!
जो तो , जी ती सध्या सैराट आहे! काय अर्थ आहे या शब्दाचा? कुणी वापरलाय हा शब्द यापूर्वी? पाहुयात! interesting आहे!
सैराट म्हणजे अनियंत्रित...uncontrollable...मुक्त हा शब्द समानार्थी नव्हे...सुटलेले...निसटलेले...नियंत्रण गमावलेले एखादे गुर, जनावर त्याला सैराट असे म्हणतात!
आमच्या वाचनात आलेला या शब्दाचा सर्वात जुना वापर हा अर्थातच दासबोधातला आणि मनोबोधातला! काय म्हणतात समर्थ सैराटांना??
मनाच्या श्लोकांत एक श्लोक येतो...
क्रियेवीण नानापरीं बोलिजेतें|
परी चीत दुश्चीत तें लाजवीतें॥
मना कल्पना धीट सैराट धावे|
तया मानवा देव कैसेनि पावे॥
जे लोक करत काहीच नाहीत परंतु केवळ मनाचे वारू, कल्पनांचे घोडे सैराट सोडतात त्यांना देव कसा बरे भेटॆल? असा त्याचा सामान्य अर्थ आहे...
अर्थात सैराट असण्याचे तोटे समर्थ सांगतात!
दासबोधात कुविद्या लक्षण समासात समर्थ एखाद्याजवळ कु अर्थात वाईट गोष्टी कुठल्या असू शकतात याची यादी देताना म्हणतात,
धीट सैराट मोकाट | चाट चावट वाजट |
थोट उद्धट लंपट | बटवाल कुबुद्धी || २.३.३०
धीट म्हणजे भीडभाड न बाळगणारा, सैराट, चावट वगैरे वगैरे दुर्गुणांनी युक्त मनुष्य अत्यंत वाईट होय! इथेही सैराट वर्तनाचे समर्थन न करता समर्थ उच्चाटन सुचविताना दिसतात!
विवेक व वैराग्य काय असते हे सांगताना समर्थ म्हणातात,
परी तो होऊं नये मोकाट | नष्ट भ्रष्ट आणी
चाट | सीमाच नाहीं सैराट | गुरूं जैंसें ||१२.४.५
ज्याला विवेकाने वागावयाचे आहे व वैराग्य प्राप्त करून घ्यायचे आहे त्याने कधीही चौखुर उधळलेल्या गुरासारखे मोकाट, सैराट होऊ नये! जनावरांच्या बाजारातही सैराट गुरे सर्वात स्वस्तात मिळतात व ती कुणालाही फ़ुकट देखील नको असतात...जितके जनावर नियंत्रित व शांत तितकी त्याची किम्मत अधीक असते. गुरांची ही त-हा तर माणासाचे काय!
तात्पर्य: संत सैराट वर्तनाचा निषेध करून सैराटपणे वागू नये असे सुचवितात!
आता निर्णय आम्ही तरुणाईच्या हाती सोपवितो...
सैराटपणावर नियंत्रण मिळवून समर्थांनी भारतभर महंतांचे जबरदस्त नेटवर्क विणून आणि देशाच्या शत्रुंच्या बित्तंबातम्या काढून त्याला जेरीला आणुन शिवाय हिंदू धर्माची पताका सर्वत्र फ़डकत ठेवली तसे वागायचे की
आपल्या (शक्यतो मनापासून प्रेम केलेल्या) धर्मपत्नीला घाराबाहेर हाकलून तिच्यावर धुणीभांडी करायची वेळ आणणा-या नागराज मंजुळे यांचे ऐकत ऐन अभ्यास करण्याच्या, आयुष्य घडविण्याच्या वयात सैराट वागून स्वत:चे नुकसान करून घ्यायचे?
आपल्या मित्रमंडळींमध्ये अलिकडेच सैराट झालेले कुणी असतील तर त्यांच्या माहितीत भर पडावी म्हणून अवश्य शेअर करून थोडे पुण्य पदरी पाडून घ्या!
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा