पृथ्वी सूर्याभवती एक फेरी ३६५ दिवसात पुर्ण करते म्हणुन ह्या गतीला वार्षिक गती म्हणतात . ह्या कालावधीला वर्ष असे म्हणतो ,मात्र प्रत्यक्षात सूर्याभोवती एक फेरी पूर्ण करायला पृथ्वीला 365.242199 दिवस म्हणजेच ३६५ दिवस ५ तास ४८ मिनिट लागतात . म्हणजे ३६५ दिवसांचा वर्ष मोजल्यानंतर ही जवळजवळ ६ तास शिल्लक राहतात . हे सहा तास दरवर्षी जास्तीचे जमा झाल्यास दर चार वर्षानी १ दिवस वाढतो . हा दिवस त्या वर्षात अधिकचा दिवस असतो . म्हणजे दर चार वर्षानी ३६६ दिवसांचा वर्ष येतो . व हा अधिकचा दिवस फेब्रुवारी महिण्यात धरला जातो . फेब्रुवारी महिना २८ दिवसांचा असतो मात्र दर चार वर्षानी तो २९ दिवसांचा असतो . यालाच आपण लीपदिन व ह्या वर्षाला लीपवर्ष म्हणतो .
दोन हजार वर्षापुर्वी ज्युलियस सिझर ह्या रोमन सम्राटाने लीपवर्षाचा प्रारंभ केला . ज्या वर्षाला ४ ने भाग जातो अशा वर्षी लीप वर्ष साजरा केला जातो . मात्र असे दरवेळेस करत गेलो तर दर १०० वर्षानी पुन्हा अडचण निर्माण होते कारण वर आपण पाहिले आहे की दरवर्षी ५ तास ४८ मिनिट जास्त होतात आणि आपण गणितात तर पुर्ण ६ तास पकडले आहेत . त्यामुळेच हे दरवर्षीचे १२ मिनिट सामावुन घेण्यासाठी दर १०० वर्षात २५ अधिकचे (लीप ) दिवस न घेता २४ घेतले जातात व शतकाच्या शेवटच्या वर्षी लीपवर्ष धरला जात नाही .त्यामुळेच सन १८०० ,१९०० , हे लीपवर्ष नव्हते . हे असे करुनही परिवलन व वर्ष यांचे भाग नि:शेष होत नसल्याने पुन्हा ४०० वर्षानी एक दिवस अधिकचा घ्यावा लागतो व हे गणित पुर्ण होते .
म्हणजे
दर चार वर्षानी लीप वर्ष येते. ज्या सालाला ४ ने भाग जातो ते वर्ष लीपवर्ष मानले जाते .
शतकाच्या शेवटच्या सालाला ४०० ने भाग जात असल्यासच लीप वर्ष मानले जाते उदा .२०००, हे वर्ष लीप वर्ष होते .
२९ फेब्रुवारी ला जन्मलेल्या मुलांना लिपर्स किंवा लिप्लिंग असे म्हणतात .
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा